Historia Sekcji Pracy Socjalnej

Sekcja Pracy Socjalnej PTS powstała w 1995 roku z inicjatywy krakowskich socjologów z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, przede wszystkim profesorów Władysława Kwaśniewicza i Krzysztofa Frysztackiego. Dynamiczny rozwój kształcenia pracowników socjalnych na poziomie akademickim w ramach studiów socjologicznych od końca lat osiemdziesiątych XX wieku oraz gruntowne przemiany w polskiej polityce społecznej i pomocy społecznej po 1989 roku stworzyły potrzebę wzmocnienia związków pomiędzy socjologią jako dziedziną nauki a praktyką społeczną. Powołanie Sekcji było odpowiedzią na potrzebę budowania ram instytucjonalnych dla wszystkich osób zainteresowanych naukowymi aspektami pracy socjalnej – także wywodzących się spoza środowiska akademickiego – oraz na potrzebę inspirowania środowisk akademickich do głębszego zainteresowania się problematyką pracy socjalnej i pomocy społecznej. Od chwili swojego powstania Sekcja bardzo aktywnie działa na polu integrowania wszystkich osób i środowisk zainteresowanych pracą socjalną oraz tworzenia płaszczyzny dyskusji i wymiany doświadczeń między różnymi środowiskami naukowymi i badawczymi oraz praktykami pracy socjalnej. Aktywność członków Sekcji koncentruje się wokół dyskursu dotyczącego miejsca pracy socjalnej i pomocy społecznej w systemie polityki społecznej, kształcenia do pracy socjalnej w Polsce, a także problemu skuteczności wykorzystywanych w pracy socjalnej sposobów i metod działania. Sekcja PS organizuje sympozja i grupy tematyczne w ramach ogólnopolskich zjazdów socjologicznych, inicjuje coroczne konferencje i seminaria naukowe poświęcone różnym aspektom pracy socjalnej. Pod szyldem Sekcji ukazują się publikacje inspirowane toczącymi się na jej forum dyskusjami, w formie monografii i artykułów wydawanych w oficynach uczelnianych, w seriach wydawniczych, m.in. Nowa Praca Socjalna, oraz w zagranicznych i w polskich czasopismach naukowych z tego zakresu.

Sekcja Pracy Socjalnej zrzesza obecnie ponad 80 członków i należy do najaktywniej działających sekcji tematycznych w Polskim Towarzystwie Socjologicznym.

Pierwszym przewodniczącym Sekcji był prof. dr hab. Krzysztof Frysztacki z UJ (1995-2002), kolejno funkcję tę pełnili: prof. dr hab. Krzysztof Piątek z UMK w Toruniu (2002-2008), prof. dr hab. Kazimiera Wódz z UŚ w Katowicach (2008-2015) i dr hab. Marek Rymsza z UW (2015-2017), prof. dr hab. Jolanta Grotowska-Leder (2017-2021) z SGGW. Obecnie funkcję przewodniczącej Sekcji pełni prof. UAM dr hab. Monika Oliwa-Ciesielska (moliwa@amu.edu.pl), a sekretarzem jest dr hab. Ryszard Necel (necel@amu.edu.pl).

Zarząd Sekcji:

prof. UAM dr hab. Monika Oliwa-Ciesielska – Przewodnicząca Sekcji

dr hab. Ryszard Necel  – Sekretarz Sekcji

prof. UŚ dr hab. Krystyna Faliszek

prof. dr hab. Krzysztof Frysztacki

prof. UAM dr hab. Dobroniega Głębocka

prof. dr hab. Jolanta Grotowska-Leder

dr Tadeusz Kowalewski

prof. UR dr hab. Krystyna Leśniak-Moczuk

prof. dr hab. Krzysztof Piątek

prof. dr hab. Kazimiera Wódz

Prof. dr hab. Krzysztof Frysztacki: Między socjologią i pracą socjalną

W Socjologii. Rozwoju problematyki i metod, książce, której wpływ na wyobraźnię kolejnych pokoleń socjologów jest nie do przecenienia, Jan Szczepański przywołał m.in. postać Thomasa Chalmersa, który w pierwszych dekadach XIX wieku prowadził publikacyjną i praktyczną działalność socjalno-pomocową. Określany przez swoich rodaków jako „ulubiony syn Szkocji”, w kręgu socjologów europejskich bywa określany jako twórca nowoczesnej pracy socjalnej. Dla amerykańskich badaczy tych zjawisk pierwotne korzenie social work, w tym korzenie socjologiczne, są inne.

Ten ważny, ale tylko jeden z wielu, przyczynek, odzwierciedla skomplikowane od samego początku związki między obszarami idei, badań i działań, które dzisiaj, po mniej więcej dwustu latach są socjologią oraz pracą socjalną. Dodajmy i podkreślmy także: związków utrwalonych oraz owocnych. Historia i współczesność tego splotu są nadzwyczaj złożone i bogate. W Sekcji Pracy Socjalnej PTS staramy się od ćwierćwiecza we właściwy nam skromny, ale konkretny sposób przyczyniać się do istoty tego wymiaru, tworzyć stosowną wartość dodaną.

Potoczne, poniekąd konwencjonalne, stanowisko można sprowadzić do takiej najprostszej formuły, że socjologia jest dyscypliną podstawową, a praca socjalna stosowaną; że ze strony socjologicznej pochodzą przede wszystkim ujęcia teoretyczno-metodologiczne, a w obszarze pracy socjalnej są one przekuwane i wykorzystywane praktycznie. Jest to stanowisko zasadniczo trafne, ale mechanizmy współpracy są jednak nieco bardziej złożone. Tym bardziej warto je rozwijać.

Zarówno za granicą, jak i w naszym kraju pojawiło się szereg książek i innego rodzaju publikacji już w samych tytułach sygnalizujących współwystępowanie, wzajemne wzmacnianie się obu dyscyplin. Piszemy „dyscyplin”, gdyż ich autonomiczny, akademicko rozwinięty charakter w skali międzynarodowej nie budzi żadnych wątpliwości. Na tym tle, Polska, z powodów, które wielu z nas zna i które w tym miejscu nie wymagają dalszego komentarza, jest przykładem, powiedzmy tak, nieco dwuznacznym. Tym bardziej spada na nas obowiązek, by pozytywnie w tym zakresie myśleć i działać. Zachęcamy do tego wszystkich, którzy podzielają nasze zainteresowania. Naprawdę warto, a wyniki będą nagrodą.

Konferencje i seminaria naukowe organizowane i współorganizowane przez Sekcję w bieżącej kadencji

• 23-24. 06. 2022 – w Zespole Pałacowo-Parkowym w Gułtowach (Kostrzyn Wielkopolski), należącym do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odbyło się seminarium naukowe z inicjatywy Zarządu Sekcji Pracy Socjalnej Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, które miało na celu dyskusję nad „Akademickim statusem pracy socjalnej”. Organizacji tego wydarzenia podjęła się Przewodnicząca Sekcji Pracy Socjalnej PTS – prof. UAM dr hab. Monika Oliwa-Ciesielska, przy współudziale dr. hab. Ryszarda Necla i dr Agnieszki Nymś-Górnej. Wnioski z seminarium na temat obecnego stanu i wyzwań, jakie są istotne dla pracy socjalnej opublikowane zostały w formie sprawozdania w kwartalniku „Praca socjalna”. Link do artykułu: https://e-pracasocjalna.pl/api/files/view/2036678.pdf
• 12-15.09.2019 – XVII Ogólnopolski Zjazd Socjologiczny we Wrocławiu, organizacja Sympozjum naukowego „Polska socjalna: Sukcesy, kryzysy i porażki okresu przemian” i Grupy tematycznej G07 „Między rutyną a innowacją – praca socjalna wobec zmian społecznych”.
• 24-26.04.2019 – Międzynarodowa konferencja „Investing in Families. Social Policy and Social Practice in Central and Eastern Europe”, organizatorzy: Katedra Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej Uniwersytetu Łódzkiego, Sekcja Pracy Socjalnej PTS i Sekcja Socjologii Rodziny PTS, Polish Committee of the European Anti-Poverty Network (EAPN Poland).
• 11.2019 – Seminarium „Stare i nowe formy wsparcia społecznego i pracy socjalnej w społeczeństwie sieci. Perspektywa międzypokoleniowa”, Zakład Pracy Socjalnej Państwowej Wyższej Szkoły Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży, Instytut Nauk Socjologicznych Uniwersytetu Rzeszowskiego, Sekcja Pracy Socjalnej PTS.
• 11.2018 – Konferencja „Oblicza i wymiary pracy socjalnej”, organizator Instytut Socjologii Uniwersytetu Śląskiego – Studium Pracy Socjalnej, patronat Sekcja Pracy Socjalnej PTS.
• 06.2018 – Seminarium pt. „Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich – nowe perspektywy dla środowiskowej pracy socjalnej”, Instytut Socjologii Uniwersytetu Śląskiego – Studium Pracy Socjalnej, Sekcja Pracy Socjalnej PTS.
• 04.2018 – Seminarium pt. „Czy małoletnie rodzicielstwo musi być samotne? Perspektywa dobrych praktyk”, Instytut Socjologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Sekcja Pracy Socjalnej PTS.

Konkurs o nagrodę im. Profesor Elżbiety Tarkowskiej

Z inicjatywy Sekcji Pracy Socjalnej w 2017 r. został ustanowiony Konkursu o nagrodę im. Profesor Elżbiety Tarkowskiej. Jego organizatorami są: Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Instytut Filozofii i Socjologii Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie, Instytut Studiów Politycznych PAN wydawca kwartalnika „Kultura i Społeczeństwo”, Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej oraz dr A. Tarkowski. Celem konkursu jest pogłębianie i upowszechnianie wiedzy o naturze współczesnego ubóstwa oraz inspirowanie i promowanie nowych form i metod przezwyciężania tego zjawiska w Polsce poprzez popularyzację szczególnego spojrzenia Profesor Elżbiety Tarkowskiej na sytuację osób dotkniętych ubóstwem. W Konkursie przyznawane są nagrody w dwóch kategoriach:

– autorska (współautorska) praca naukowa z zakresu nauk społecznych o problemach ubóstwa i wynikającego z niego wykluczenia społecznego, opublikowana w języku polskim jako recenzowana monografia naukowa, recenzowany artykuł w polskim czasopiśmie naukowym albo rozdział w recenzowanej monografii zbiorowej;

– autorski (współautorski) materiał prasowy/medialny dotyczący problematyki przezwyciężania ubóstwa i wykluczenia społecznego, opublikowany w prasie, radiu, telewizji lub przez wydawcę internetowego.

Z upoważnienia Zarządu Głównego PTS Kapitułą Konkursu kieruje przewodniczący Sekcji Pracy Socjalnej. Dotychczas odbyły się 4 edycje Konkursu (lata 2017-2020). Uroczystość wręczenia nagród odbywa się 17 października w Międzynarodowym Dniu Walki z Ubóstwem.

Wydarzenia

Zaproszenie na wykład Profesora Krzysztofa Frysztackiego pt. “Kłopotliwe i dyskusyjne zagadnienia welfare”, który odbędzie się w ramach cyklu Spotkań Mistrzowskich Instytutu Socjologii UJ – serii spotkań on-line z wybitnymi przedstawicielkami i przedstawicielami życia naukowego w Polsce i na świecie.

Kilka słów o wykładzie:

Problematyka welfare, social welfare odznacza się między innymi dwiema kluczowymi cechami. Z jednej strony jest nadzwyczaj rozbudowana oraz wywiera zasadniczy wpływ na rozmaite aspekty ludzkiego i społecznego funkcjonowania. Z drugiej strony, dane jej są w istocie nieprzezwyciężalne kontrowersje i odmienność poglądów. Jak potocznie się uznaje, kryje się za nią splot zagadnień pomocowych (pomocy społecznej), na co niniejszym połóżmy podstawowy nacisk, ale też kwestii mających służyć większej życiowej pomyślności. Częstokroć jest to traktowane odrębnie, ale między tymi punktami można, wręcz należy, przerzucać pomost. Kluczowym aspektem tych zjawisk i dylematów stało się pojawienie oraz rozwijanie w rozmaitych kierunkach zaangażowania państwowego, welfare state – ale w związku z tym pojawiają się pytania o właściwości, możliwości i kierunki działania „pozapaństwowych” niezależnych przejawów zaangażowania społecznego, welfare society.

Jest to problematyka uniwersalna (stąd też skorzystanie również tutaj z angielskojęzycznych określeń), zakorzeniona zarówno w bardziej teoretycznych jak i naturalnie w aplikacyjnych wymiarach nauk społecznych, a nasza polska rzeczywistość, właściwe jej ujęcia i praktyka, są częścią tego, co występuje ogólniej, w szczególności w świecie zachodnim.

Profesor Krzysztof Frysztacki

Wykład odbędzie się 22 kwietnia 2021 roku (czwartek) o godz. 18:00 na platformie MsTeams.

Link do spotkania:

https://teams.microsoft.com/l/meetup-join/19%3aaabd9ad32b344521883aefcbb6e9c934%40thread.tacv2/1617783421732?context=%7b%22Tid%22%3a%22eb0e26eb-bfbe-47d2-9e90-ebd2426dbceb%22%2c%22Oid%22%3a%2270064893-d07f-40d7-b83b-9fe3b0107d73%22%7d

Prof. dr hab. Krzysztof Frysztacki (Professor Emeritus Uniwersytetu Jagiellońskiego), socjolog, zajmujący się też od dawna pracą socjalną. W sumie wiele lat spędził poza krajem, ale Kraków oraz Uniwersytet Jagielloński niezmiennie pozostają dla niego fundamentalnymi środowiskowymi punktami odniesienia. Autor i współautor kilkunastu książek monograficznych, takoż redaktor i współredaktor kilkudziesięciu prac zbiorowych; oczywiście szeregu artykułów. Linia od socjologii miasta, przez socjologię problemów społecznych, ku historii i teorii pracy socjalnej, wyznacza główny splot właściwych mu zainteresowań. To znalazło również odzwierciedlenie w aktywności badawczej i wykładach na szeregu zagranicznych uczelni, głównie amerykańskich, takich jak University at Buffalo, Hunter College, Johns Hopkins University, George Washington University, Ohio State University. Wykonywał szereg zadań na rzecz polskiej społeczności akademickiej: przez lata kierował Instytutem Socjologii UJ, jak też między innymi był przewodniczącym zespołu ds. studiów socjologicznych w ramach Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej i przewodniczącym Komitetu Socjologii Polskiej Akademii Nauk.

Organizator: Instytut Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Współorganizatorzy: Interdyscyplinarne Centrum Analiz Społeczno-Prawnych UJ Sekcja Socjologii Prawa Polskiego Towarzystwa Socjologicznego

Wywiad z Profesorem Krzysztofem Frysztackim przeprowadzony w ramach obchodów 50-lecia Instytutu Socjologii w Uniwersytecie Jagiellońskim. W wywiadzie Wykład powinien być pewnym performance… profesor mówił o swoich zainteresowaniach naukowo-badawczych i poszukiwaniu własnej drogi w świecie akademickim, o wartości rozmów ze studentami i sztuce prowadzenia wykładów oraz o tym czym jest socjologia i jaka przyszłość czeka pracę socjalną.

https://socjologia.uj.edu.pl/nasi-pracownicy-i-ich-zainteresowania-badawcze/ /journal_content/56_INSTANCE_sgnxur2VMWop/15033991/144196793

W 2020 roku Sekcja patronowała dwóm numerom Problemów Polityki Społecznej (vol. 49, vol.51).

Publikacje członków Sekcji w latach 2020-2016 (wybór, chronologicznie)

 Monografie:

1. Wódz K., Gnieciak M., Łęcki K., Everyday Hardship. Patterns of resilience  in the households living in poverty, Wydawnictwo Naukowe „Śląsk” Katowice 2020.
2. Wódz K., Mandrysz W., Klimek, M., Potyczki z codziennością. Społeczność lokalna jako źródło  Z badań w województwie śląskim. Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2020.
3. Frysztacki K., Wokół pracy socjalnej. Od koncepcji i teorii do kontekstów empiryczno-aplikacyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.
4. Frysztacki K., Praca socjalna. 30 wykładów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
5. Grotowska-Leder J., Bunio-Mroczek P. (red.), Investing in Children. Innovative Solutions to Improve Children`s Well-Being, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018.
6. Szatur-Jaworska B., (red.), Polityki publiczne. Wybrane zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, Wydawnictwa UW, Warszawa 2018.
7. Frysztacki K., Piątek K., Problematyka pracy socjalnej w perspektywie socjologii i polityki społecznej, Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT, Toruń 2017.
8. Szatur-Jaworska B. (red.), Pespektywy rozwoju polskiej polityki społecznej – doświadczenia i wyzwania, „Elipsa”, Warszawa 2017.
9. Wódz K., Klimek M., (red). Wojkowickie Laboratorium Rewitalizacji Społecznej Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek, Wojkowice 2017. s. 229.
10. Grotowska-Leder J., Roszak K., Sandwich generation? Wzory wsparcia w rodzinach trzypokoleniowych. Na przykładzie mieszkańców dwóch gmin województwa świętokrzyskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
11. Piątek K., Kośmicki E., Kusztelak A., Stępień J., (red.), Regionalny i lokalny wymiar polityki społecznej, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Poznań 2016.

 Artykuły w czasopismach i w pracach zbiorowych:

1. Faliszek K., Evaluation in the proces of professionalization of social work , „Problemy Polityki Społecznej”, nr 49/2020, s. 25-36.
2. Szatur-Jaworska B., The Life Course Perspective in Social Gerontology, [w:] Researching ageing Methodological Challenges and their Empirical Background, M. Łuszczyńska (red.), Roudledge 2020.
3. Wódz K., Klimczak J., Genderowa perspektywa w polityce społecznej  i pracy socjalnej. Próba  rekonstrukcji głównych założeń  i ich implikacji dla  praktyki, „ Przegląd Socjologiczny”, nr 2/2020, s. 9-31.
4. Kamiński T., Godność osoby jako wartość w pracy socjalnej – wyzwania dla kształcenia, „Zeszyty Pracy Socjalnej” nr 4/2019, s. 253–262.
5. Kowalewski T., Funkcjonowanie systemu pomocy społecznej wobec rodzin w układzie lokalnym, [w:] Zmiany na rynku pracy w perspektywie społecznej, Sadowska Snarska, Z. Wiśniewski (red.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2019, s. 343-356.
6. Leśniak-Moczuk K., Integracja międzypokoleniowa w kontekście przemian więzi społecznych [w:] Znane i nieznane oblicza starości jako obszar wyzwań dla społeczeństw XXI wieku, H. Herudzińska (red.), Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2019, s. 69-80.
7. Kamiński T., Social Workers – Change Agents or System Conservatists, “Praca Socjalna” Special Issue, 2018, s. 235-244.
8. Kowalewski, T. Wykluczenie społeczne osób z niepełnosprawnością, [w:] “Bliżej ludzi” – programem dla nauk społecznych? Sałustowicz, S. Kalinowski, B. Goryńska-Bittner (red.), Wydawca Bielefeld Societas Pars Mundi Publishing, Bielefeld 2018, s. 165-174.
9. Piątek K., Poszukiwanie nowych rozwiązań w pomocy społecznej w kierunku modelu empowerment na przykładzie Ośrodka Readaptacyjnego “Mateusz” w Toruniu, [w:] Polityka społeczna w Polsce, osiągnięcia i wyzwania, M. Bednarski, Z. Wiśniewski, (red.), Centrum Partnerstwa Społecznego “Dialog” im. A. Bączkowskiego, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2018, s. 179-188
10. Wódz K., Faliszek K., Blaski i cienie profesjonalizacji pracy socjalnej w Polsce po roku 1990. Głos w dyskusji. „Praca Socjalna”, nr 6/2018, s. 108-124.
11. Wódz K., Faliszek K., Trzeszkowska-Nowak Z., Resilient households and welfare state institutions. “Problemy Polityki Społecznej”, nr 41/2018, s. 37-53.
12. Grotowska-Leder J., Przybysz J., Współczesne procesy migracyjne jako wyzwanie dla pracy socjalnej. Na przykładzie migracji do Polski, [w:] O wyzwaniach współczesnej pracy socjalnej. Nowe problemy – zmiana – transgresja, Kromolicka, A. Jarzębińska (red.) Wydawnictwo Volumina, Szczecin 2017.
13. Kowalewski, T. Value of work in relation to cyber threats in the development of new competencies of social workers in the local environment, „Polish Journal of Applied Sciences”, nr 3/2017, s. 91-96.
14. Leśniak-Moczuk K., Komunikacja realno-wirtualna słuchaczy uniwersytetów trzeciego wieku [w:] Senior wobec realiów współczesności,H. Herudzińska, I. Przybył (red.), Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2017, s. 121-134.
15. Racław M., Trawkowska D., Pytania o rzecznictwo wobec niepełnosprawnych i problemu niepełnosprawności – koncepcje i działania w perspektywie interdyscyplinarnej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica” nr 60/2017, s. 13-32.
16. Wódz K., Faliszek K., State regulation of the social work profession: an example from Poland, [w:] Social and caring professions in European welfare states. Policies, services and professional practices. Ed. B. Blom, L. Evertsson, M. Perlinski; Policy Press, Great Britain 2017, s. 99-112.

Aktywność ekspercka członków Sekcji

Członkowie Sekcji uczestniczyli w dyskusji nad założeniami prezydenckiej inicjatywy ustawodawczej dotyczącej koncepcji rozwoju i koordynacji usług społecznych przy wykorzystaniu Centrum Usług Społecznych (Kancelaria Prezydenta RP w Warszawie, 13.06.2018 r., Konferencja “Centra Usług Społecznych”, Kancelaria Prezydenta w Warszawie, 11.12. 2019 r.).

Grotowska-Leder J., Potoczna M., Ekspertyza nt. Profesjonalizacja zawodowa pracowników socjalnych w Polsce przygotowana dla Rady Pomocy Społecznej przy Ministrze Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, 10.2018 r.

Grotowska-Leder J., Potoczna M., Ekspertyza nt. Określenie wskaźników oceny realizacji usług społecznych i charakterystyki ich klientów przygotowana dla Biura Strategii Miasta w Departamencie Prezydenta Urzędu Miasta Łodzi, 12.2017 r.

Faliszek K. jest od 2004 r. jest członkiem, a od 2013 r. także przewodniczącą Regionalnej Komisji Egzaminacyjnej ds. stopni specjalizacji zawodowej pracowników socjalnych w województwie śląskim.