Historia i działalność Sekcji Socjologii Pracy PTS

Sekcja Socjologii Pracy jest jedną z najstarszych sekcji Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Na działalność, funkcje i kształt Sekcji, oprócz czynników administracyjnych, istotny wpływ miały zmieniające się otoczenie społeczno-kulturowe oraz warunki ekonomiczne. W latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku – Sekcja, kierowana najpierw przez Aleksandra Matejkę, a potem (od 1970 do  1993) przez Wiesława Jędrzyckiego, pełniła ważną integracyjną rolę, tj. zrzeszała obok socjologów akademickich także tzw. socjologów zakładowych, rozproszonych po przedsiębiorstwach przemysłowych na terenie całego kraju, przez co przyczyniła się do profesjonalizacji socjologii.

Wraz z transformacją ustrojową po 1989, Sekcja, kierowana od 1993 do 2006 przez Wiesławę Kozek,  starała się wypracować nowe formuły funkcjonowania. Obecnie, zawód socjologa obecny jest w różnych środowiskach, począwszy od tradycyjnego środowiska akademickiego, poprzez komercyjne ośrodki badawcze, a skończywszy na sektorze publicznym, organizacjach pozarządowych i związkach zawodowych.

Sekcja Socjologii Pracy organizuje seminaria, grupy tematyczne oraz konferencje, na których podejmowane są aktualne problemy socjologii pracy – ze szczególnym naciskiem na problemy społecznego znaczenia pracy, przemian organizacji pracy oraz rynku pracy. W roku 2015 do Sekcji zapisanych było przeszło sto socjolożek i socjologów z całego kraju.

Sekcja Socjologii Pracy zaangażowana jest w organizację cyklu konferencji międzynarodowych „Społeczne granice pracy/ Social Boundaries of Work”. W 2020 roku ukończono projekt badawczy nad historią socjologii pracy w Polsce pt. „Nestorzy socjologii pracy w Polsce o procesach instytucjonalizacji, deinstytucjonalizacji i odbudowy subdyscypliny”. Od 2017 roku Sekcja koordynuje przyznawanie Nagrody PTS im. Aleksandra Matejki za najlepszą pracę doktorską z dziedziny socjologii pracy.

Cykl konferencji międzynarodowych „Społeczne granice pracy”

Od roku 2014 Sekcja Socjologii Pracy organizuje cykl konferencji Społeczne granice pracy (Social boundaries of work). Jest to przedsięwzięcie o zasięgu międzynarodowym, ukierunkowane na podjęcie dyskusji na temat współczesnego znaczenia pracy.

Pierwsza z konferencji Społeczne granice pracy. Przemiany w sferze pracy w XXI wiecznym kapitalizmie odbyła się we Wrocławiu 14-15 listopada 2014 roku i była poświęcona problematyce przemian pracy w obliczu zachodzących zjawisk ekonomicznych, instytucjonalnych oraz kulturowych. Konferencję uświetniła obecność międzynarodowych gości specjalnych, m.in. Prof. Guya Standinga oraz Prof. Jane Hardy.

Druga z konferencji – Społeczne granice pracy. Wymiary pracy nieformalnej we współczesnych społeczeństwach, miała miejsce 12-13 listopada 2015 w Zielonej Górze. Jej tematyka dotyczyła pracy poza formalnym zatrudnieniem oraz nietypowych form zatrudnienia. Gośćmi specjalnymi byli m.in. Prof. Klaus Dörre, Prof. Katharina Bluhm, Prof. Jane Hardy oraz Prof. Kazimierz Sowa.

Trzecia z konferencji – Społeczne granice pracy. Metodologiczne i praktyczne problemy badań pracy oraz zatrudnienia we współczesnych społeczeństwach odbyła się w dniach 27-28 października w Katowicach. Gośćmi specjalnym byli m.in. Prof. Paul Stewart oraz Prof. Vera Trappmann. W czasie obrad odbył się również panel praktyków z udziałem liderów ogólnopolskich związków zawodowych.

Czwarta konferencja – Społeczne granice pracy. Praca, wiedza i władza we współczesnym kapitalizmie – odbyła się w dniach 25-26 października 2019 w Gdańsku koncentrowała się na  na zagadnieniu władzy oraz wiedzy i ich relacji do problemu pracy i jej przemian we współczesnej gospodarce. Gośćmi specjalnymi byli m.in. Prof. Pun Ngai, Prof. Jean Pierre  Durand, Prof. Prof. Johan Soderberg oraz Prof. Vassil Kirov.

Piąta konferencja Społeczne granice pracy. Polityki i ideologie pracy odbyła w 2020 roku w formie zdalnej na platformie Zoom i zorganizowana została przez Wydział Socjologii UW i Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. W ramach piątej odsłony naszej konferencji kontynuowaliśmy_łyśmy debatę zapoczątkowaną podczas konferencji w Gdańsku pytając o to, czym jest polityczność i ideologie pracy. Tym samym wydarzenie wpisało się międzynarodową, naukową dyskusję na temat miejsca pracy we współczesnych debatach publicznych oraz sposobów definiowania pracy – tego co pracą jest, i działań nieuznawanych formalnie za pracę, które jednak przyczyniają się do rozwoju gospodarki. Gośćmi specjalnymi byli prof. Ursula Huws, prof. Guglielmo Meardi, dr hab. Mikołaj Lewicki, prof. David Ost, prof. Wiesława Kozek, prof. Jacek Kurczewski i prof. Ruth Milkman. W specjalnej sesji plenarnej „How to talk about work? Difference of perspectives and possibilities of alliances between journalism and sociology of work” społeczność socjolożek i socjologów pracy dyskutowała z dziennikarkami i dziennikarzami zajmującymi się tematyką pracy: Katarzyną Dudą, Olgą Gitkiewicz, Markiem Szymaniakiem i Kacprem Lesniewiczem. Debata została zorganizowana we współpracy z Fundacją im. F. Eberta.

Szósta z kolei edycja konferencji Społeczne granice pracy. Nierówności społeczne i nowe znaczenia pracy w erze cyfryzacji odbyła się w Lublinie, w maju 2022, pod tytułem.  W centrum zainteresowań szóstej odsłony konferencji znalazła się tym razem cyfryzacja, która dotyka praktycznie wszystkich sfer naszego życia (po)pandemicznego. W szczególności interesowała nas rola technologii cyfrowych w kontekście pracy. Dostrzegliśmy również problem pogłębiania nierówności społecznych, zwłaszcza w czasie pandemii. Chcieliśmy przyjrzeć się, w jaki sposób cyfryzacja wpływa na istniejące i nowe instytucje naszego życia społecznego. W jaki sposób aktorzy społeczni wykorzystują cyfrowe narzędzia i platformy do tworzenia własnych strategii adaptacji i oporu? Czy i w jaki sposób platformy cyfrowe i narzędzia cyfrowe legitymizują społeczne, polityczne i ekonomiczne nierówności i ideologie w sferze pracy i mobilności? Jak cyfryzacja wpływa na powstawanie instytucji społecznych? W konferencji jako goście specjalni udział wzięli: prof. Renata Włoch, dr Marta Kahancova, dr Alex Wood, prof. Virginia Doellgast, prof. Vassil Kirov, dr Dominika Polkowska i dr Bartosz Mika. W osobnej sesji plenarnej osoby uczestniczące w konferencji dyskutowały z przedstawicielkami i przedstawicielami partnerów społecznych na temat Digitalisation, pandemic and their cumulated impact on the labour market and strategies of employers and employees. Debata została zorganizowana we współpracy z Fundacją im. F. Eberta.

Kolejna, siódma edycja Social Boundaries of Work planowana jest w 2024 roku we Wrocławiu.

Sekcja Socjologii Pracy na XVIII Ogólnopolskim Zjeździe Socjologicznym 2022r. w Warszawie

1. Zorganizowaliśmy dwie grupy tematyczne:

• Future of Work in the (Post)Pandemii Reality
• Perspektywa intersekcjonalna w badaniach nad pracą

Obie były zdecydowanie udane, z wieloma ciekawymi referatami i inspirującymi dyskusjami.
Relacje fotograficzne z tych wydarzeń dostępne są na FB Sekcji https://www.facebook.com/SSPPTS

2. Współorganizowaliśmy sesję półplenarną w ramach Tematu 4 „Społeczeństwo niepewności”:
   „Praca, reprodukcja społeczna i mobilizacja w warunkach (post)pandemicznej rzeczywistości społecznej.
   Jednym z prelegentów był Adam Mrozowicki, a sesję poprowadziła Julia Kubisa.

Zapis sesji dostępny jest na YouTube https://www.youtube.com/watch?v=8f178yw8S44

Projekt „Nestorzy socjologii pracy”

Projekt badawczy pt. Nestorzy socjologii pracy w Polsce o procesach instytucjonalizacji, kryzysu i perspektywach rozwoju tej subdyscypliny” realizowany jest od końca 2015 roku przez Zarząd Sekcji i z udziałem członków Sekcji Socjologii Pracy.  Zasadniczym celem przedsięwzięcia jest udokumentowanie – za pomocą wywiadów pogłębionych z elementami metodologii historii mówionej/wywiadów biograficznych – doświadczeń nestorów polskiej socjologii pracy związanych z instytucjonalizacją subdyscypliny w latach 1960-1970 w Polsce, a także ich ścieżek zawodowych i kierunków badań po 1989 roku, w warunkach jej kryzysu.

W marcu 2022 r. w Archiwum Danych Jakościowych IFiS PAN opublikowany został zbiór pt. „Nestorzy socjologii pracy w Polsce”, opracowany przez dr Olgę Czeranowską. Zbiór zawiera 19 wywiadów z osobami kluczowymi dla rozwoju socjologii pracy, do których należą zarówno socjologowie i socjolożki ze sfery akademickiej, jak i osoby pełniące w przeszłości funkcje socjologa zakładowego.

Nagroda PTS im. Aleksandra Matejki

W dniu 17 marca 2017 roku Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Socjologicznego podjął jednomyślnie uchwałę o ustanowieniu Nagrody im. Aleksandra Matejki za najlepszą rozprawę doktorską z zakresu socjologii pracy. Przyznawanie Nagrody koordynuje Sekcja Socjologii Pracy PTS. Przewodniczącą Jury Nagrody jest Profesor Jolanta Kulpińska, a Członkinią honorową Jury Nagrody Pani Agnieszka Matejko. Nagroda w wysokości 1500 zł brutto przyznawana jest z funduszy zdeponowanych w PTS przez rodzinę Aleksandra Matejko.

Zasadniczym celem przyznawania Nagrody jest popularyzacja socjologii pracy w polskim środowisku socjologicznym, a także promowanie dziedzictwa polskiej socjologii pracy w młodszym pokoleniu socjologów i socjolożek.

2022 Nagrodę otrzymał Remigiusz Żulicki za pracę pt. „Data Science w Polsce. Etnografia społecznego świata” obroniona na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego

Wyróżnienie otrzymała Justyna Zielińska za pracę pt. „Od bezrobocia do pracy niskopłatnej. Położenie i strategie radzenia sobie na peryferyjnym rynku pracy w Polsce” obroniona na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego

2021 wyróżnienie otrzymał dr. Piotr Czakon za pracę pt. Praca prekarna w świadomości i doświadczeniu młodzieży studiującej z perspektywy kapitału społeczno-kulturowego. Studium porównawcze młodego pokolenia Polaków, Czechów i Słowaków z wybranych ośrodków akademickich.”

2019 nagrodę otrzymał dr Michał Lesiak, “Brudna praca w zawodach medycznych. Analiza kontekstów interakcji pacjentów i personelu medycznego”

2018 nagrodę otrzymała dr Beata  Kowalczyk za pracę “`Transnational` Art World. Career Patterns of Japanese Musicians in the European  World of Classical Music”

Wyróżnienia

Dr Olga Czeranowska, “Prestiż zawodowy w perspektywie indywidualnej”

Dr Mateusz Karolak, “Return migrants inclusion and employment: the case of return migration from the UK to Poland”

2017 nagrodę otrzymała dr Marzena Majer  za pracę “Społeczny charakter procesów produkcyjnych i ocena ich wpływu na jakość życia. Studium socjologiczne na przykładzie sektora górnictwa węgla kamiennego”

Informacje o nagrodzie im. Aleksandra Matejki

Zarząd  Sekcji Socjologii Pracy

Od roku 2006 do 2012, zastępując Wiesławę Kozek, Przewodniczącym Sekcji był Maciej Kryszczuk, a Członkiem Zarządu Slaviana Holc i, na krótko, Marcin Marciniszyn.

W czasie XV Zjazdu PTS w Szczecinie w 2013 roku,  ukonstytuował się nowy zarząd na kadencję 2013-2016:

• Adam Mrozowicki (przewodniczący)
• Joanna Róg-Ilnicka (wiceprzewodnicząca)
• Zbigniew Galor (członek zarządu),
• Elżbieta Kolasińska (członek zarządu, sekretarz)
• Slaviana Holc (członek zarządu)

W 2016 roku do Zarządu dołączyła p.o. członka zarządu i skarbnika Olga Czeranowska.

W czasie XVI Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego w Gdańsku w 2016 roku ukonstytuował się nowy Zarząd na kadencję 2016 – 2019:

• Adam Mrozowicki – przewodniczący,
• Joanna Róg-Ilnicka – wiceprzewodnicząca,
• Elżbieta Kolasińska – członek zarządu i sekretarz,
• Olga Czeranowska – członek zarządu i skarbnik,
• Zbigniew Galor – członek zarządu,
• Ewa Giermanowska – członek zarządu,
• Sławomira Kamińska – Berezowska – członek zarządu.

W czasie XVII Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego we Wrocławiu w 2019 roku ukonstytuował się nowy Zarząd na kadencję 2019 – 2022:

• Julia Kubisa – przewodnicząca,
• Adam Mrozowicki – wiceprzewodniczący,
• Olga Czeranowska – członkini zarządu i skarbnik,
• Ewa Giermanowska – członkini zarządu, odpowiedzialna za przygotowanie protokołów z pracy Sekcji i Zarządu oraz opiekę nad nagrodą im. Aleksandra Matejki,
• Sławomira Kamińska-Berezowska – członkini zarządu, odpowiedzialna za gromadzenie dokumentacji Sekcji i nadzór nad sprawozdaniami,
• Bartosz Mika – członek zarządu, odpowiedzialny za listę mailingową i stronę konferencji „Społeczne granice pracy/ Social boudaries of work”,
• Dominika Polkowska – członkini zarządu, odpowiedzialna za fanpage Sekcji na Facebooku https://www.facebook.com/SSPPTS/. 

Z Zarządu Sekcji odeszły Joanna Róg-Ilnicka i Elżbieta Kolasińska.

W czasie XVIII Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego w Warszawie w 2022 roku ukonstytuował się nowy Zarząd na kadencję 2022 – 2025:

• Julia Kubisa (UW) przewodnicząca
• Adam Mrozowicki (UWr) wiceprzewodniczący
• Dominika Polkowska (UMCS) wiceprzewodnicząca, odpowiedzialna za fanpage Sekcji na Facebooku https://www.facebook.com/SSPPTS/. 
• Ewa Giermanowska (UW) sekretarz, odpowiedzialna za przygotowanie protokołów z pracy Sekcji i Zarządu oraz opiekę nad nagrodą im. Aleksandra Matejki
• Olga Czeranowska (SWPS) skarbniczka
• Sławomira Kamińska-Berezowska (UŚ) członkini zarządu, odpowiedzialna za gromadzenie dokumentacji Sekcji i nadzór nad sprawozdaniami,
• Bartosz Mika (UG) członek zarządu, odpowiedzialny za listę mailingową
• Katarzyna Rabiej-Sienicka (UW) członkini zarządu, odpowiedzialna za stronę internetową sekcji

Sprawozdanie z działalności Sekcji Socjologii Pracy za lata 2019-2022

Publikacje

Po XVIII Ogólnopolskim Zjeździe Socjologicznym PTS w Warszawie przygotowywany jest zeszyt specjalny Przeglądu Socjologicznego pod redakcją Julii Kubisy i Adama Mrozowickiego, na podstawie referatów i dyskusji zaprezentowanych podczas sesji półplenarnej „Praca, reprodukcja społeczna i mobilizacja w warunkach (post)pandemicznej rzeczywistości społecznej”.

W latach 2019-2022 ukazała się monografia autorstwa Olgi Czeranowskiej, Sławomiry Kamińskiej Berezowskiej i Bartosza Miki „Nestorki i nestorzy polskiej socjologii pracy: wybrane problemy” Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2022

Ebook dostępny na stronie Wydawnictw Uniwersytetu Śląskiego – do pobrania bezpłatnie

W latach 2013-2019 Sekcja Socjologii Pracy PTS patronowała czterem numerom specjalnym czasopism poświęconych tematyce „Społecznych granic pracy” oraz jednej pracy zbiorowej:

1. Mrozowicki, Adam, Kolasińska, Elżbieta, Róg-Ilnicka, Joanna (red.) (2015)Forum Socjologiczne. Special Issue (Number One): Social boundaries and meanings of work in the 21st century capitalism, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 292 strony.
2. Kolasińska, Elżbieta, Mrozowicki, Adam, Róg-Ilnicka, Joanna (red.) (2015) Humanizacja pracy. Społeczne wymiary pracy w późnym kapitalizmie, nr 3, Płock : Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica w Płocku, 325 stron.
3. Mrozowicki, Adam, Czarzasty, Jan (red.) (2015) Warsaw Forum of Economic Sociology Vol 6, Numer 1 (11).
4. Bartoszek, Adam, Mrozowicki, Adam, Róg-Ilnicka, Joanna (2018) Przegląd Socjologiczny 67(3) – redakcja numeru.
5. Kolasińska, Elżbieta, Róg-Ilnicka, Joanna, Mrozowicki, Adam (2017) Praca w XXI wieku : wymiary formalne i nieformalne, Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.

Efektem pracy jednej z grup tematycznych na OZS PTS we Wrocławiu w 2019 roku jest publikacja:

1. „Kobiety – praca – podmiotowość: refleksje socjologiczne” red. Sławomira Kamińska-Berezowska – Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2020. – 147 s. – ISBN 978-83-226-3893-4.

W związku z badaniami “Nestorzy socjologii pracy” ukazały się następujące publikacje:

• „Nestorki i nestorzy polskiej socjologii pracy: wybrane problemy” Olga Czeranowska, Sławomira Kamińska-Berezowska, Bartosz Mika. – Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2022. – 178 s. – ISBN 978-83-226-4178-1.
• Mrozowicki, Adam (2019) Sociology of Work in Poland, w: Stewart, Paul, Duran, Jean-Pierre, Richea, Maria-Magdalena (red.) The Palgrave Handbook of the Sociology of Work in Europe, Cham: Palgrave Macmillan, s. 253-285.
• Mrozowicki, Adam (2018), „Socjologiczne analizy stosunków przemysłowych w Polsce: kierunki badań i role zawodowe socjologów w warunkach transformacji systemowej po 1989 roku”, Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa, 9(1): 109-124.
• Czarzasty, Jan, Mrozowicki, Adam (2018) “Industrial relations in Poland: Historical background, institutional evolution and research trends”, Employee Relations Vol. 40 Issue: 4, pp.674-691, https://doi.org/10.1108/ER-04-2017-0082
• Mrozowicki, Adam (2018), „Socjologiczne analizy stosunków przemysłowych w Polsce: kierunki badań i role zawodowe socjologów w warunkach transformacji systemowej po 1989 roku”, Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa, 9(1): 109-124 .
• Kolasińska, Ewa (2017) Relacje między zawodem a pracą w Polsce. Przegląd poglądów, Władza Sądzenia nr 13.
• Giermanowska, E., Kolasińska, E., Mrozowicki, A., Róg-Ilnicka, J. (2016) ‘Tradition, present and future of the sociology of work in Poland: reflections on the project “Doyens of sociology of work”’, Warsaw Forum of Economic Sociology 7(13): 89-104.
• Mrozowicki, Adam, Stewart, Paul, Zentai, Violetta (2015) Critical Labour Studies in Hungary, Poland and the UK: Between crisis and revitalisation”, Forum Socjologiczne, Special Issue (Number One): Social boundaries and meanings of work in the 21st century capitalism, red. Mrozowicki, Adam, Kolasińska, Elżbieta, Róg-Ilnicka, Joanna, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 19-34.
• Mrozowicki, Adam (2015) Socjologia pracy w Polsce – perspektywy odbudowy subdyscypliny, Humanizacja pracy 1(279): 13-29.

Kontakt

Facebook: https://www.facebook.com/SSPPTS/?ref=hl

lista mailingowa dla członków i członkiń Sekcji

Email: sekcjasocjologiapracypts@gmail.com

Telefon: 607061266 (Julia Kubisa)

https://socialboundariesofwork.pts.org.pl/pl/

Adres do korespondencji

Dr hab. Julia Kubisa

Sekcja Socjologii Pracy PTS

Wydział Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego

Karowa 18

00-927 Warszawa