VIII edycja
Kapituła VIII Edycji Konkursu o nagrodę im. prof. Elżbiety Tarkowskiej w składzie: prof. dr hab. Jolanta Grotowska-Leder – przewodnicząca Kapituły, przedstawicielka Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, oraz członkowie: dr hab. Danuta Duch-Krzystoszek, prof. APS – przedstawicielka Instytutu Filozofii i Socjologii Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, dr hab. Barbara Pasamonik, prof. APS – przedstawicielka Zespołu redakcyjnego kwartalnika „Kultura i Społeczeństwo”, dr hab. Agnieszka Golczyńska-Grondas, prof. UŁ – przedstawicielka Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego oraz dr Alek Tarkowski na posiedzeniu w dniu 7 października 2024 roku oceniła nadesłane prace i dokonała wyboru nagrody. Z uwagi na wysoki poziom prac nadesłanych do VIII edycji Konkursu Kapituła tej edycji przyznała dodatkowe dwa wyróżnienia.
Przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Socjologicznego – Prof. Mirosława Grabowska wręczyła nagrody Wyróżnionym oraz złożyła gratulacje Laureatce, która połączyła się zdalnie z uczestniczkami i uczestnikami Wydarzenia.
Nagrodę za wyróżniającą się autorską pracę naukową z zakresu nauk społecznych o problemach ubóstwa i wynikającego z niego wykluczenia otrzymała
- Magdalena Chułek za książkę pt. Jak wytwarzany jest slums? Studium przypadku mieszkańców Kibery i Korogocho w Nairobi, opublikowaną w 2023 w Toruniu przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej.
Książka „Jak wytwarzany jest slums? Studium przypadku mieszkańców Kibery i Korogocho w Nairobi” – to nowe spojrzenie na procesy, zjawiska, problemy społeczne leżące u podstaw powstawania „neihbourhoods of relegation”, ich rozwoju i funkcjonowania. Książka jest rezultatem pogłębionych długotrwałych badań terenowych w Kenii realizowanych metodą obserwacji uczestniczącej. Jest to propozycja antropologicznego ujęcia fenomenu slumsów łącząca teorię z praktyką etnograficzną. To przyjęcie perspektywy rozumiejącej i współczującej, to głębokie „zanurzenie się” w analizowany świat, przepracowanie stereotypów i mitów dotyczących slumsów oraz ukazanie zarówno specyficznych cech slumsów afrykańskich, jak i uniwersalnych doświadczeń życia w ubóstwie skoncentrowanym. Interesujące są rozważania autorki o charakterze etycznym, także wątek demaskatorski wobec działań podejmowanych przez wielkie organizacje świadczące pomoc. Reasumując, książka stanowi nowatorskie opracowanie objaśniające dogłębnie złożoną rzeczywistość slumsu oraz destygmatyzuje, przynajmniej w części, jego mieszkańców.
Wyróżnienia otrzymali:
- Damian Szymczak za monografię pt. Rozwój i upadek PGR-ów w świetle koncepcji Amartyi Kumara Sena. Przykład województwa zachodniopomorskiego, wydaną w 2023 r. przez Wydawnictwo Naukowe Scholar.
W monografii Autor przypomina o zapomnianych już aspektach początków polskiej transformacji. Przedstawia losy Państwowych Gospodarstw Rolnych, których pracownicy stali się jednymi z przegranych wielkich przemian społeczno-gospodarczych lat 90. XX w. Prekursorką badań tej zbiorowości była Profesor Elżbieta Tarkowska. Perspektywa, z jakiej Autor przygląda się historii PGR-ów jest wielowymiarowa – opisy i analizy osadzone są w ustaleniach ekonomii, socjologii, polityki społecznej i historii. Ramy analiz stanowi oryginalna perspektywa teoretyczna – holistyczna teoria zdolności laureata Nagrody Nobla z 1994r Amartyi Kumara Sena. Zastosowana teoria stawiająca w centrum zainteresowania zwykłych ludzi i uwrażliwiająca na los drugiego człowieka, pozwoliła Autorowi śledzić przekształcenia PGR-ów ukazując złożone losy ich pracowników i ich rodzin. Walorem opracowania jest także popularyzacja teorii Amartyi Kumara Sena i bogata kwerenda interdyscyplinarnych prac dotyczących problematyki PGR-ów.
- Adam Ploszka za artykuł naukowy pt. Status społeczno-ekonomiczny jednostki jako niedopuszczalne kryterium różnicowania sytuacji prawnej jednostki, opublikowany w 2023 r w czasopiśmie Państwo i Prawo nr 2.
W wyróżnionym artykule Adam Ploszka podejmuje niezwykle ważną, a niedostatecznie badawczo rozpoznaną i problematyzowaną, kwestię ochrony prawnej jednostki doświadczającej dyskryminacji ze względu na status społeczno-ekonomiczny w polskim porządku prawnym. Rozważania Autora są nowatorskie nie traktują bowiem o gwarantowanych konstytucyjnie prawach socjalnych i ekonomicznych, stanowiących zabezpieczenie praw i wolności osób ubogich i wykluczonych, lecz dotyczą gwarancji ich praw i wolności osobistych w sytuacji ich dyskryminacji tych grup ze względu na ich status społeczno-ekonomiczny. Autor analizując interpretacje Trybunału Konstytucyjnego odnoszące się do klauzuli o niedyskryminacji w Konstytucji RP oraz ustawowe regulacje zakazu dyskryminacji w prawie polskim dowodzi, że status społeczno-ekonomiczny jednostki powinien być, a nie jest dostatecznie uznany za niedopuszczalną podstawę dyskryminacji w polskim systemie prawnym.
Polecamy uwadze fotorelację z Uroczystości: https://galeria.aps.edu.pl/index.php?/category/583
VII edycja
Nagrodę w VII edycji Konkursu im. Profesor Elżbiety Tarkowskiej otrzymała Agnieszka Witkowska-Krych za książkę pt. „Dziecko wobec zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w Getcie Warszawskim”. Pracę wydał w 2022 roku w Żydowski Instytut Historyczny. W konkursie nagradzane są prace naukowe z zakresu nauk społecznych o problemach ubóstwa i wynikającego z niego wykluczenia społecznego. W uzasadnieniu tegorocznej nagrody zwrócono uwagę, że „Autorka w oparciu o unikalne źródła historyczne opisuje działalność pomocową w sytuacjach granicznych, pokazuje, jak działanie systemu opieki nad dziećmi oraz działania bardziej spontaniczne normalizowały sytuacje graniczne, tworzyły warunki umożliwiające codzienne życie dzieci w getcie.”
Pełniejsza informacja na stronie APS http://www.aps.edu.pl/aktualnosci/wreczenie-nagrody-im-prof-e-tarkowskiej/
VI edycja
Laureatką VI Edycji Konkursu o nagrodę im. prof. Elżbiety Tarkowskiej została dr hab. Beata Szluz za książkę pt. „Przez zamknięte okno ganku” Opieka nad osobą z chorobą Alzheimera w biografiach opiekunów rodzinnych”, opublikowaną w Wydawnictwie Uniwersytetu Rzeszowskiego w 2021 roku.
W uzasadnieniu Kapituły, która przyznała nagrodę czytamy: “Wartością podstawową nagrodzonej monografii jest rzetelny opis rzeczywistości społecznej opiekunów tej kategorii osób zależnych. Na kartach książki czytelnik znajduje kompletny – dotyczący regulacji prawnych, dostępnych rozwiązań systemowych, relacji z chorymi, z innymi członkami rodziny i z instytucjami pomocowymi – obraz rzeczywistości społecznej osób pełniących rolę opiekuna rodzinnego osoby z chorobą Alzheimera (…) Autorka dokumentuje ich subiektywne definicje sytuacji, dokonywane wybory i podejmowane działania, które waloryzują, dynamizują i określają ich wszystkie sfery życia. Do interesujących wyników podjętych analiz należy teza, wedle której z ‘karierą’ opiekuna osoby chorej na Alzheimera trudno jest się rozstać także i wtedy, gdy dalsza jej realizacja przestaje być potrzebna”.
V edycja
Nagrodę im. prof. Elżbiety Tarkowskiej w V edycji konkursu otrzymała Ilona Berezowska za artykuł „Doba na ulicy” w Magazynie Integracja nr 1 (165) z 2021 r. opublikowany 18 lutego 2021 r. również przez portal Niepełnosprawni.pl pod tytułem „Jak wygląda zimą doba na ulicy?” To nagroda za materiał prasowy/medialny dotyczący problematyki przezwyciężania ubóstwa i wykluczenia społecznego. W uzasadnieniu Kapituły Konkursu podkreślono, że autorka wykorzystując oszczędne środki wyrazu ukazała istotę problemu zbiorowości bezdomnych z pieczołowitością oddając społeczny i emocjonalny kontekst towarzyszący organizowaniu przez nich trudnej codzienności. W opisach życia bohaterów reportażu nawiązała przy tym wprost do koncepcji „współczynnika humanistycznego” z książki Patronki konkursu „Zrozumieć biednego”.
Wyróżnienie otrzymał Dariusz Faron za reportaż pt. „Jeszcze będzie lepiej, córciu!”, który ukazał się w Magazynie Wirtualna Polska w wydaniu z 3 czerwca 2021 r. Poruszająco zostały w nim ukazane problemy życia rodziny z diagnozą zespołu Downa córki i chorobą syna oraz bezradność instytucji lokalnych wobec jej problemów, a jednocześnie optymizm związany z mobilizacją społeczności lokalnej do niesienia pomocy.
W kategorii prac naukowych w tej edycji nagroda nie została przyznana.
IV edycja
Decyzją Kapituły Konkursu laureatami nagród w tegorocznej edycji Konkursu zostali:
- W kategorii praca naukowa – dr Kamil Pietrowiak za książkę pt. „Świat po omacku. Etnograficzne studium nie-widzenia i nie-sprawności”, opublikowaną przez Wydawnictwo UMK w Toruniu w 2019 r.
Nagrodzona praca odznacza się wysokim poziomem merytorycznym, oryginalnością ujęcia przedmiotu badań, i walorami aplikacyjnymi. Zawiera całościowy, złożony i zróżnicowany obraz życia niepełnosprawnych niewidomych. Ma charakter interdyscyplinarny, analizy w niej zawarte wykorzystują dokonania badaczy zjawiska z kręgu disability studies, antropologów, socjologów i filozofów. W badaniach stanowiących jej podstawę zastosowano podejście etnograficzne collaborative ethnography. Nagrodzona praca ma także walory aplikacyjne. Prezentowane w niej wyniki badań powinny być wykorzystane przez przedstawicieli instytucji i organizacji związanych z edukacją i rehabilitacją osób niewidomych, w tym przede wszystkim wychowawców w ośrodkach specjalnych, asystentów zawodowych oraz instruktorów orientacji przestrzennej.
- W kategorii materiał medialny – Michał Szczęch za artykuł prasowy pt. „Za murem”, poświęcony sytuacji Ukraińców pracujących w Polsce, który ukazał się w Magazynie opinii „Pismo” nr 3(27) 2020.
Nagrodzony reportaż podejmuje temat społecznie mało jeszcze rozpoznany. Autor połączył w refleksji stygmat „obcego” i biedy, które sprzyjają przedmiotowemu traktowaniu człowieka w relacjach społecznych i przedstawił niezwykle rzetelny opis ludzi i problemów z jakimi zmagają się zatrudnieni w Polsce pracownicy z Ukrainy, wskazał na czynniki systemowe i ludzkie oddając społeczny i emocjonalny kontekst towarzyszący opisywanym sytuacjom ich pracy i życia. Reportaż wyróżnia się kunsztem warsztatu redakcyjnego i edycyjnego.
III edycja
Nagrody przyznane przez Kapitułę Konkursu pod przewodnictwem przedstawicielki PTS Kol. Jolanty Grotowskiej-Leder –otrzymały:
Małgorzata Kostrzyńska za monografię Stowarzyszanie się „wykluczonych”. Przykład bezdomności, wydaną w Wydawnictwie Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018 – w kategorii: autorska (współautorska) praca naukowa z zakresu nauk społecznych o problemach ubóstwa i wykluczenia społecznego.
Nagroda w tej kategorii została sfinansowana przez PTS, APS IFiS, ISP PAN oraz przez dr. Alka Tarkowskiego. Wręczyła ją reprezentująca Zarząd Główny PTS Kol. Iwona Zielińska. Z jej rąk dyplomy otrzymali również współautorzy pracy zbiorowej pod red. Pawła Poławskiego pt. „Warunkowość i kontraktualizm w pomocy społecznej”, wydanej w IPISS, Warszawa 2018 r., której przyznano wyróżnienie pozaregulaminowe.
Ewa Wołkanowska-Kołodziej za cykl trzech artykułów prasowych: „Niewidzialne”, “To co nie żal umierać?” oraz “Głuche dzieci: Polsko, usłysz nas”, które zostały opublikowane na łamach dodatku do Gazety Wyborczej „Duży Format” w okresie od 28 stycznia 2019 r. do 10 czerwca 2019 r. – w kategorii: autorski (współautorski) materiał prasowy/medialny dotyczący problematyki przezwyciężenia ubóstwa i wykluczenia społecznego. Trzeba zaznaczyć, że Ewa Wołkanowska-Kołodziej zdobyła nagrodę w tej samej kategorii także w poprzedniej edycji Konkursu, a w tym roku Kapituła wyróżniła dodatkowo autorkę reportażu radiowego pt.:„0 17 lat więcej” wyemitowanego w programie internetowym i cyfrowym DAB + ”Czwórka” Dominikę Klimek.
II edycja
Nagrody przyznane przez Kapitułę Konkursu otrzymały:
Mariola Racław za pracę naukową: „Zinstrumentalizowane rodzicielstwo Rodziny zastępcze – między usługą a odruchem serca. Perspektywa socjologiczna” (AKAPIT Wydawnictwo Edukacyjne, Toruń 2017) – w kategorii: autorska (współautorska) praca naukowa z zakresu nauk społecznych o problemach ubóstwa i wykluczenia społecznego (nagrodę w tej kategorii wręczył wiceprzewodniczący Zarządu Głównego PTS Kol. Mikołaj Pawlak),
Ewa Wołkanowska-Kołodziej za reportaż prasowy „Więźniowie czwartego piętra” (Pismo. Magazyn Opinii – styczeń 2018 r.) – w kategorii: autorski (współautorski) materiał prasowy/medialny dotyczący problematyki przezwyciężenia ubóstwa i wykluczenia społecznego.
Gratulujemy obu laureatkom.
Konkurs w kategorii prasowo-medialnej cieszył się dużo większą popularnością niż poprzednio. Wpłynęło 47 zgłoszeń, spośród których 35 spełniało kryteria formalne i ponieważ liczba prac była większa niż 10 Kapituła zdecydowała o podjęciu prac w trybie dwustopniowym. Najpierw każdy członek Kapituły po indywidualnym zapoznaniu się ze zgłoszonymi pracami wskazał cztery, które uważał za najlepsze w kategorii autorski (współautorski) materiał prasowy/medialny (bez ich rangowania). Swoje wskazania członkowie Kapituły przesłali pocztą elektroniczną przewodniczącej Kapituły. Do drugiego etapu przeszły wszystkie prace wskazane przynajmniej przez dwóch członków Kapituły. Takich prac było siedem (w kolejności otrzymania):
- Jakuba Paducha – materiał radiowy „Samarytanka”, Radio ESKA
- Alicji Palęckiej – materiał prasowy „Rewitalizacja w interesie prywatnym”, Nowe Peryferie (czasopismo internetowe)
- Ewy Wołkanowskiej-Kołodziej – materiał prasowy „Więźniowie czwartego piętra”, Pismo. Magazyn Opinii
- Anny Pawłowskiej-Krać – materiał prasowy „Głodny i zły”, Duży Format Gazeta Wyborcza
- Agaty Grabowskiej – materiał prasowy „Halo, która godzina?”, Duży Format Gazeta Wyborcza
- Pawła Malinowskiego – cykl 10 materiałów radiowych „Bezdomni w Polsce”, Polskie Radio S.A. Czwórka
- Dominiki Klimek – materiał radiowy „Bezdomny to Ty”, Polskie Radio S.A. Czwórka
W drugim etapie członkowie Kapituły spotkali się i dokonali wspólnie wyboru pracy nagrodzonej. W kategorii prac naukowych spotkanie nie wymagało trybu dwustopniowego, ponieważ liczba prac nie przekraczała 10 (wpłynęło ich 4).
I edycja
W kategorii: „wyróżniająca się autorska (współautorska) praca naukowa z zakresu nauk społecznych o problemach ubóstwa i wynikającego z niego wykluczenia społecznego” została przyznana
dr Paulinie Bunio-Mroczek za monografię Wczesne rodzicielstwo – zagrożenie czy szansa? Nastoletni rodzice z łódzkich enklaw biedy, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016.
Nagroda została ufundowana przez Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Akademię Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, Instytut Studiów Politycznych PAN – wydawcę kwartalnika „Kultura i Społeczeństwo” oraz Aleksandra Tarkowskiego.
W kategorii: „wyróżniający się autorski (współautorski) materiał prasowy/medialny dotyczący problematyki przezwyciężania ubóstwa i wykluczenia społecznego” Nagroda im. prof. Elżbiety Tarkowskiej została przyznana
Markowi Chądzyńskiemu i Jakubowi Kapiszewskiemu za artykuł Zaczyna się od wstydu opublikowany na łamach Dziennika Gazeta Prawna z 14-16 lipca 2017 roku.