Środowisko socjologiczne z niepokojem obserwuje ton i treść wypowiedzi kwestionujących powinność przyjęcia przez Unię Europejską uchodźców z Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Odmawiając uchodźcom schronienia zaprzeczamy swojemu człowieczeństwu. Nikt nie jest bardziej wykluczony społecznie niż uchodźca, a migracja przymusowa to jedna z największych tragedii, jakie mogą spotkać człowieka. Dlatego mamy moralny obowiązek pomocy uchodźcom. Skuteczność tej pomocy zależy od tego, jak my – jako społeczeństwo przyjmujące uchodźców – zdefiniujemy zaistniałą sytuację.
Migracje ludności, których konsekwencją jest kontakt społeczności o różnych kulturach, językach i wyznaniach towarzyszą ludzkości od zarania dziejów. Studia nad migracjami i ich skutkami, zarówno dla samych migrantów, jak i społeczeństw z których pochodzą i do których przybywają, są ważną częścią dorobku polskiej myśli socjologicznej. Wystarczy tu wspomnieć choćby badania Floriana Znanieckiego, ojca polskiej socjologii, uczonego światowej rangi, który wraz Amerykaninem Williamem I. Thomasem napisał w latach dwudziestych XX wieku pięciotomowe dzieło „Chłop polski w Europie i Ameryce” – analizę migracji z Polski za ocean – należącą dziś do klasyki nauk społecznych. Wybitnym dziełem są także napisane samodzielnie przez Znanieckiego późniejsze „Studia nad antagonizmem do obcych”. Uważamy, że przyjęcie uchodźców to nie tylko nasz moralny i polityczny obowiązek. Otwarcie się na przybyszy może być również korzystne z powodów demograficznych, społecznych i ekonomicznych. Jest także szansą na wzbogacenie kultury naszego społeczeństwa, unikalnie jednorodnego od czasu II wojny światowej, o nowe wzory i wartości.
Środowisko socjologiczne świadome jest obaw jakie żywi polskie społeczeństwo i tego, jak istotne znaczenie ma przebieg procesów adaptacji i integracji migrantów. Przyjęcie uchodźców to poważny problem społeczny, którego nie da się rozwiązać jedynie metodami administracyjnymi. Rozwiązania czysto technokratyczne, bez ich społecznej legitymizacji, tego problemu nie załatwią i decydenci powinni mieć to na uwadze. Potrzebna jest racjonalna i demokratyczna debata. Nie może ona odbywać się głównie na wiecach i w tabloidach. Wzywamy osoby publiczne do rezygnacji z mowy nienawiści i demagogii w debacie publicznej dotyczącej uchodźców. Rozbudzona fala ksenofobii i pogardy dla innych może przynieść tragiczne skutki.
Oczekujemy od władz podjęcia działań ułatwiających przyjęcie uchodźców przez społeczeństwo polskie.